Leksikon
| Term - Termin | Definition - Definicija |
|---|---|
| Ladino | Ladino (Ladino) = dijalekt pred-klasiènog Španskog jezika koji je do II svjetskog rata bio maternji jezik veæine Sefarda nekadašnjeg Otomanskog Carstva. Danas, gotovo da i nema porodice u kojoj bi Ladino bio prvi jezik koji bi djeca uèila i na kome bi odrastala. |
| limud | limud (hebr.) – doslovno: uèenje, u sefardskoj tradiciji ovim terminom oznaèava se zajednièko uèenje koje se organizuje u kuæi ili sinagogi na dan smrti preminulog èlana porodice. Na limudu se obièno uèe mišnajot. Po uèenju, u sluèaju da je istom prisustvovao minjan, govori se kadiš derabanan – a potom i (H)aškava. (množina: limudim) |
| levaja | levaja (hebr.) = sprovod. Kod pratnje nema razlike izmeðu bogatih i siromašnih, uvažavanih i nepoznatih. Ako u jednom danu ima više sprovoda sahranjuju se po redu nastupa smrti. Ko je ranije umro biva ranije i sahranjen. Ispraæaj pokojnika smatra se velikom micva – u cilju èijeg izvršavanja je dozvoljeno èak i prekinuti uèenje Tore. Obièaj je da èlanovi rodbine ubace u raku po nekoliko lopata zemlje zato što je upravo rodbina odgovorna za sahranu - pa na ovaj naèin i simbolièno ispunjava svoju obavezu. Polaganje cvijeæa na grob se uglavnom smatra paganskim obièajem. Ekshumacija je (H)alahom zabranjena osim kada se posmrtni ostaci prenose u Zemlju Svetinje ili na jevrejsko groblje. (množina: levajot) |
| luah | luah (h)a-šana (hebr.) = kalendar.
Obièna godina hebrejskog kalendara ima dvanaest mjeseci od po dvadeset i devet ili trideset dana, a u prestupnim godinama (u cilju poravnavanja razlike izmeðu stvarne sunèane godine i obiène godine hebrejskog kalendara od 354 dana) dodaje se trinaesti mjesec. U vrijeme postojanja San(h)edrina proglašavanje prestupne godine ovisi o stvarnom kretanju sunca i mjeseca, klimatskim prilikama i prirodnim pojavama. Od raspuštanja posljednjeg do obnove sljedeæeg San(h)edrina hebrejski kalendar ne ovisi o stvarnom nego o pretpostavljenom i unaprijed izraèunatom kretanju nebeskih tijela. Po ovom kalendaru zasnovanom na teoriji i raèunu od devetnaest godina sedam su prestupne - i to: treæa, peta, osma, jedanaesta, èetrnaesta, sedamnaesta i devetnaesta. Ovo su imena mjeseci hebrejske godine: 1. Nisan = Mart – April, 2. Ijar = April – Maj, 3. Sivan = Maj – Juni, 4. Tamuz = Juni – Juli, 5. Av = Juli – Avgust, 6. Elul = Avgust – Septembar, 7. Tišri = Septembar – Oktobar, 8. Hešvan = Oktobar – Novembar, 9. Kislev = Novembar – Decembar, 10. Tevet = Decembar – Januar, 11. Ševat = Januar – Februar, 12. Adar = Februar – Mart 13. veAdar ili Adar Šeni = Mart – April. |